Op tijd de regie terug
De ondernemers
Jan van der Meulen (40) zit met zijn vrouw Sieta (35) in maatschap. Samen hebben ze twee kinderen, Jitske (2,5) en Harm (1). Sieta heeft altijd volop meegewerkt op het bedrijf naast haar baan als begeleidster van kinderen met een beperking. Bij de komst van Jitske heeft ze haar baan buitenshuis opgezegd. Op het bedrijf komt het jongvee voor het grootste deel voor haar rekening.
Jan: ‘Een vrouw hoeft voor mij niet achter, maar die woorden heb ik terug moeten nemen, want het is erg fijn om het samen te doen’. Sieta: ‘Jan heeft het druk, maar hij is er wel altijd.’
De vader van Jan is net na de superheffing gestart met ca. 20 koeien. Voor de voederwinning werden de bermen gemaaid. Hij heeft dit bedrijf onder Rinsumageest uitgebreid naar een eigen boerderij met 23 hectare grond en 40/45 koeien. In 2005 was vader 60 jaar en vroeg hij Jan of hij boer wilde worden. Het antwoord was ja. De gemeente wilde graag een deel van hun gebouwen en grond kopen. Na diverse onderhandelingen is het bedrijf 15 jaar geleden verplaatst naar Wyns. De grond werd uitgebreid naar 52 hectare huiskavel. Het was een stap van kelder naar zolder waarbij de financiering op ruim € 3,50/kg melk uitkwam. Echter alle partijen hadden, mits er gegroeid werd naar een melkproductie van 800.000 kg melk, het geloof dat het goed zou komen.
Financieel moeilijke periode
De laatste jaren was het financieel niet makkelijk. In 2018 was sprake van muizenschade in combinatie met een droog jaar en lage melkprijs. In 2019 weer een lage melkprijs, krap voer en een tekort in fosfaat waardoor een aantal koeien weg moesten. Desondanks werd toch een financieringsaanvraag voor het vervangen van het asbestdak ingediend. Jan: ‘Toen kwam het hoge woord eruit, dat we een bijzonder geval waren. Het bedrijf draaide technisch goed en alle verplichtingen werden nagekomen maar er moet een oplossing komen.’
De bank stelde erfpacht voor. Jan: “Dan veranderen de ratio’s wel, maar ik verdien er geen rooie cent meer door.” Je begint eerst zelf te rekenen, wat zijn mijn opties: leasetractor weg doen, andere melkfabriek waardoor ledengeld vrijkomt, shovel is afbetaald misschien via sale en leaseback geld genereren. Geen ideale oplossingen maar mogelijk wel voldoende om een periode te overbruggen. Maar de bank vond dit alles geen oplossing. Jan: ‘Je krije it gefoel fan swimme mei de klean oan, mar dat hâldt je net sa lang fol.’
2021 was wederom een financieel zwaar jaar met opnieuw een lage melkprijs en te weinig voer. Daarnaast was een stukje inkomen weggevallen doordat Sieta was gestopt met werken. Maar met beleid konden alle rekeningen worden betaald. Toen kwam ook bij de ondernemers het besef dat er een oplossing moest komen. Jan: ‘Anders moesten er teveel concessies worden gesloten en zo wil je niet je hele leven leven.’
Door vele wijzigingen in personeel wilde de huidige adviseur Intensieve Begeleiding (IB) per 1 februari kennis maken. Hij liet in het telefoongesprek om de afspraak te maken al doorschemeren dat er nu wel een oplossing moest komen omdat ze al een aantal jaren bij IB waren ondergebracht.
Via een collega boer kreeg Jan de naam van Johannes Wassenaar van Ynsigt door. Dus 2 weken voor het gesprek met de bank belt Jan Johannes op met de vraag ‘Kun je iets voor ons betekenen?’ Johannes vroeg om cijfers op te sturen en dat het streven moest zijn om het plan klaar te hebben voor de afspraak. Jan: ‘Hij zag de ernst van de situatie.’
Assistentie Ynsigt
Er is een scan van de historische resultaten gemaakt. Conclusie hiervan was dat er technisch scherp werd geboerd. Oplossing lag dus niet in kostenreductie maar in verhoging van de opbrengst. Echter de bottleneck hiervoor waren de fosfaatrechten. In gezamenlijkheid is de strategie en het stappenplan bepaald.
De 1e stap: NB-vergunning vol melken door fosfaat aan te kopen. De lening hiervoor niet in 5 jaar aflossen maar onderbrengen bij iemand die wel waarde hecht aan de zekerheid van grond. Daarnaast verbetering van het koecomfort door matrassen. Wanneer de resultaten op peil zijn volgt het vervangen van het asbestdak, uitbreiding van de stal naar ca. 120 koeien door gebruik te maken van emissiearme vloeren, zonnepanelen voor de eigen energiebehoefte en wellicht 2 melkrobots.
Jan: ‘Puntje bij paaltje, dit was een veel beter plan, een plan dat klopt, een plan waarmee je betere resultaten en ratio’s kunt behalen. We waren de bank hiermee een slag voor. Op deze manier geef je de bank huiswerk.’ Sieta: “Johannes zei het zo mooi. Jullie hebben mooi op tijd de regie teruggepakt.”
Johannes heeft een bedrijfsplan voor de 1e stap ingediend bij de bank. Jan: ‘De bank was bereid hier aan mee te werken want door de extra liters blijft er meer onder aan de streep over.’
Toekomstperspectief
Er staat weer een stip op de horizon. De ondernemers zijn van zwemmen met de kleren aan naar zwemmen als een vis in het water gegaan. De weg is gecreëerd waar de ondernemers zelf achter staan. Niet naar algehele aflossing in korte tijd maar werken met rentmeesterschap om daarmee een toekomstbestendig bedrijf aan de volgende generatie door te kunnen geven. Jan: ‘Op naar een financieel gezond bedrijf dat goed in balans staat. Dat je ondernemer bent geweest en niet alleen maar zeven dagen in de week hebt gewerkt.’
Afgesproken is dat gezamenlijk met Johannes ten minste jaarlijks de vinger aan de pols wordt gehouden. In begin zelfs iets vaker. De resultaten en vooral ontwikkeling van de liquiditeit worden vergeleken met de planning. Jan: ‘Hoe hebben we gepresteerd? Zijn de tijden veranderd en moeten de plannen daarop worden aangepast? Eerlijk naar jezelf blijven. Dat is het belangrijkste.’
Jan: ‘Samenvattend: de komende 10 jaar veel investeren en de financiering per liter melk gelijk houden. Waarbij alle lasten, zowel zakelijk als privé, uit een gezond bedrijf kunnen worden betaald. Dat is de uitdaging.’
Ervaring
Hoe hebben de ondernemers de rol van Johannes van Ynsigt ervaren?
Jan: ‘De bank wil wat, maar hoe houd ik zelf de regie? Hoe kan ik de bank zover krijgen dat ze meewerken aan wat ik graag wil? Johannes hoort wat de ondernemer graag wil en hij kan dat vertalen naar een bedrijfsplan zoals de bank dat graag ziet.’
